กลิ้งกลางดง

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stephania venosa (BP.) Spreng.

ชื่อวงศ์ : MENISPERMACEAE

ชื่ออื่น : สบู่เลือด บอรเพ็ดพุงช้าง, หัวสันโดษ (อีสาน), สบู่เลือด, สบู่เครือ (บางภาคเรียก)

ลักษณะทั่วไป :

เป็นไม้เลื้อย มีรากสะสมอาหารเป็นหัวทรงกลมผิวมีทั้งชนิดขรุขระและเรียบ ต้นและกิ่งก้านเลื้อยพันกับสิ่งที่อยู่ใกล้ มีอายุการเจริญเติบโตฤดูกาลเดียว ในช่วงฤดูแล้งความชื้นไม่พอเถาจะแห้งตายเหลือไว้แต่หัวไต้ดิน เมื่อมีความชุ่มชื้นพอในฤดูฝนต้นจะเจริญขึ้นมาใหม่ หัวหรือรากสะสมอาหารนี้หากทำให้เกิดบาดแผลจะมีน้ำยางใสสีแดงไหลซึม การเกาะติดของ

ใบบนกิ่งแบบเรียง สลับ ใบเป็นใบเดี่ยว ทรงใบรูปไข่แกมหัวใจ ปลายใบแหลมมีติ่งหาง โคนมนกว้างเว้าลึกเป็นติ่งหู ขอบใบและแผ่นใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ขนาดประมาณ 9.00 x 13.00 ซม. ผิวใบด้านใต้มีขนเล็กน้อย  

ดอกออกเป็นช่อ แยกเพศ ช่อดอกตัวผู้ยาวประมาณ 4-16 ซม. กลีบดอกสีส้ม ช่อดอกตัวเมียอัดกันแน่นมากกว่า  

ผลเป็นผลสด รูปไข่กลับ

สรรพคุณ

เถา  ใช้เถาขับพยาธิ ขับโลหิตระดู กระจายลมที่แน่นในอก

ใบ  บำรุงธาตุ รักษาแผลสด และแผลเรื้อรัง

ดอก  แก้โรคผิวหนังผื่นคัน ช่วยย่อยอาหาร

ราก  บำรุงเส้นประสาท

หัวใต้ดิน  ดองเหล้ากินบำรุงกำลังขับเสมหะ บำรุงกำหนัด หรือตากแห้ง บด ปั้นเป็นลูกกลอนกินเป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยเจริญอาหาร ขับลม รักษาโรคมะเร็งต่างๆ โรคเบาหวาน โรคโลหิตจาง โรคปวดศีรษะ